Program chóru szkolnego Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Ciechanowcu
Opracowała: Monika Ilczuk
WSTĘP
Wychowanie muzyczne pobudza i usprawnia naturalny rozwój młodych ludzi. Pod wpływem przyjemnych przeżyć i radości, które powstają w wyniku kontaktu z muzyką aktywizują się procesy psychiczne. Zbiorowe śpiewanie jest fantastyczną szkołą życia, wdraża do pracy w grupie, uczy współdziałania, realizując w ten sposób zadania wychowania społecznego i moralnego.
Wartości wychowawcze chóru tkwią w jego programie pracy. Chór jednoczy jego uczestników. Zmusza ludzi do współdziałania i ułatwia wzajemne porozumienie, wszystkich łączy chęć śpiewania i umiłowanie pieśni, a także zrozumienie spraw muzyczno-wokalnych. Praca w chórze stwarza pewne rygory porządkowe, narzuca określone metody i tok pracy, którym każdy członek chóru musi się poddać.
Chór umożliwia rozwijanie u członków zdolności organizacyjnych, od których zależy osiąganie sukcesu. W tym tkwi wychowawcza rola chóru, gdyż te zdolności przenoszone są na inne dziedziny życia. Chór kształci w młodzieży poczucie, że mają do spełnienia ważną misję – muszą nieść swoją muzyką radość ludziom, którzy jej potrzebują. Szczególnie ważny jest dobór repertuaru. Warto poszukiwać utworów, które niosą ważne przesłania moralne, mówią o problemach współczesnego świata, uczą miłości, akceptacji i tolerancji. Pieśń bowiem przez swoją treść słowną kształtuje emocjonalny stosunek do zjawisk życia i wydarzeń historycznych, wyobraźni i fantazji.
CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Program jest propozycją realizowania edukacji muzycznej wśród młodzieży Zespołu Szkół Ogólnokształcących i zawodowych w Ciechanowcu w formie zajęć pozalekcyjnych. Powstał on w oparciu o kalendarz imprez szkolnych, doświadczenia i obserwacje podczas pracy z młodzieżą a także potrzeby szkoły oraz literaturę fachową.
Daje on możliwość rozwijania zainteresowań uczniów, kształtowania głosu oraz prezentowania własnego talentu na uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych.
Ważną funkcję pełni chór w społeczności lokalnej, która ma niestety dość ograniczone możliwości, jeżeli chodzi o branie udziału w wydarzeniach kulturalnych, w mieście i jego pobliżu nie ma bowiem kina, teatru, filharmonii itp. Każdy występ chóru cieszy zatem społeczność lokalną, jest zawsze bardzo pozytywnie odbierany. W opracowaniu programu brano zatem także pod uwagę również potrzeby lokalne. W kształceniu młodzieży ważne jest bowiem budzenie związku z kulturą swojego regionu.
Warto jednakże otwierać młodzież także na kulturę innych regionów, państw, dążąc do integracji, wzajemnej tolerancji. Służyć temu będzie zapoznawanie się z repertuarem innych chórów, wymiana doświadczeń i, jeżeli będzie taka możliwość, wspólne spotkania artystyczne.
Program chóru szkolnego zakłada przede wszystkim kształcenie głosu, ale zawiera również elementy zasad muzyki i historii muzyki. W myśl założeń programowych chór szkolny ma spełniać trzy funkcje:
• poznawczo – kształcącą,
• wychowawczą,
• użytkową.
Według programu uczniowie poznają pieśni i piosenki, kształtują umiejętności wokalne, uczą się współpracy w grupie i prezentacji poznanych utworów.
CEL GŁÓWNY:
Rozwijanie zainteresowań, zamiłowań i uzdolnień muzycznych uczniów.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
1. Kształtowanie głosu uczniów i umiejętności posługiwania się nim.
2. Kształtowanie słuchu muzycznego oraz rozwijanie wrażliwości intonacyjno-emisyjnej.
3. Wyposażenie uczniów w podstawowe wiadomości i umiejętności w zakresie śpiewu.
4. Wyrabianie umiejętności artystycznego wykonywania pieśni chóralnej i kształcenie umiejętności nadawania pieśni indywidualnego wyrazu interpretacyjnego.
5. Rozwijanie uczuć patriotycznych poprzez prawidłowy dobór i wykonywanie repertuaru okolicznościowego.
6. Wdrażanie uczniów do aktywności twórczej i kulturalnego wykorzystywania czasu wolnego.
7. Kształcenie umiejętności współżycia w zespole oraz odpowiedzialności za poziom i wyniki jego działalności.
8. Dostarczanie przeżyć estetycznych szerokim kręgom młodzieży i dorosłych.
9. Tworzenie sytuacji dających możliwość przeżyć wewnętrznych, bezinteresownego działania, procesu twórczego – wysiłku i radości towarzyszących twórczej aktywności.
10. Umożliwienie kontaktu z wielkimi dziełami sztuki.
11. Przyczynianie się do wzbogacania życia kulturalnego szkoły i środowiska.
12. Opanowanie różnorodnego repertuaru związanego z kalendarzem imprez szkolnych.
13. Organizowanie występów podczas imprez szkolnych.
14. Przygotowanie zespołu do udziału w różnego rodzaju imprez środowiskowych.
15. Praca z uczniem uzdolnionym muzycznie
16. Przygotowanie chóru i solistów do konkursów, festiwali i przeglądów muzycznych.
ZADANIA:
1. Słuchanie utworów muzycznych.
2. Poznawanie terminów muzycznych.
3. Ruchy dyrygenta.
4. Ćwiczenia emisyjne, ćwiczenia artykulacyjne.
5. Ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia przepony.
6. Ćwiczenia dykcji.
7. Nauka śpiewu zbiorowego jedno i wielogłosowego.
8. Nauka na pamięć piosenek i pieśni.
9. Nauka umiejętności wyczucia i zrozumienia treści muzycznej utworu.
10. Przygotowanie piosenek na uroczystości szkolne.
11. Uczestniczenie w uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych.
12. Występy przed publicznością.
13. Udział w konkursach i przeglądach muzycznych.
14. Interpretowanie poznanej muzyki.
15. Ukazywanie wartości muzyki klasycznej, rozrywkowej i ludowej.
16. Kontakt z dziełami sztuki muzycznej – koncerty, przedstawienia.
17. Różnorodność muzyki ojczystej, w tym regionalnej i muzyki innych narodów.
METODY NAUCZANIA:
1) Metody asymilacji wiedzy:
• pogadanki na temat higieny głosu, ćwiczeń emisyjnych i dykcyjnych;
• pojęcia niezbędne do prowadzenia rozmów o muzyce;
• nauka piosenek metodą ze słuchu.
• metoda analityczno – percepcyjna – stosuje się przy pracy nad piosenką (zapamiętanie utworu ze słuchu). Istotą tej metody jest zaprezentowanie pewnego wzoru wykonania oraz przeprowadzenia z uczniem analizy słuchowej w celu świadomego zapamiętania
2) Metody praktyczne:
• przykładowe ćwiczenia emisyjne wykonywane przez nauczyciela, aż do samodzielnego wykonania ich przez uczniów;
• stopniowanie trudności wykonywanych ćwiczeń (dostosowanie do możliwości poznawczych ucznia);
• ćwiczenia wykonywane przez uczniów indywidualnie i grupowo;
• nauka piosenek metodą przy pomocy nut.
3) Metody eksponujące:
• poznawanie wartości przez przeżywanie;
• tworzenie sytuacji dających możliwość przeżyć wewnętrznych; eksponowanie wartości moralnych i estetycznych.
• metoda ekspresji – jest to metoda zapewniająca uczniowi zetknięcie się z dziełem artystycznym ( np. wysłuchanie utworu, teledysku, itp.)
OCZEKIWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW:
• umiejętność współpracy podczas śpiewu zbiorowego;
• znajomość ćwiczeń emisyjnych i dykcyjnych;
• znajomość terminów muzycznych;
• reagowanie na ruchy dyrygenta chóru;
• znajomość repertuaru;
• umiejętność słuchania i analizowania utworów;
• umiejętność zrozumienia treści muzycznej utworu i jej interpretacja;
• udział podczas imprez szkolnych i środowiskowych;
• udział w konkursach i przeglądach muzycznych
Program zakłada realizację następujących treści związanych z problematyką prawidłowego kształcenia i rozwoju głosu:
• Nauka piosenek i pieśni z zachowaniem naturalnego głosu.
• Stopniowe rozszerzanie skali głosu (a-f2).
• Systematyczne doskonalenie głosu i techniki śpiewania przez stosowanie specjalnie dobranych ćwiczeń emisyjnych.
• Kształcenie techniki zespołowego śpiewu przez ćwiczenia wyrównujące barwę samogłosek i poprawną dykcję.
• Doskonalenie intonacji przez ćwiczenia rozwijające wrażliwość słuchową na wysokość dźwięku.
• Stosowanie zmian dynamiki, tempa i różnorodnej artykulacji w śpiewie.
• Przygotowanie do śpiewu wielogłosowego poprzez kanony, proste układy dwu- i trzy głosowe.
• Śpiewanie ćwiczeń harmonicznych w różnych skalach i tonacjach ( w zależności od opracowanego repertuaru).
• Śpiewanie pieśni i piosenek w układzie trzy- i czterogłosowym na uroczystościach szkolnych i poza szkołą.
• Posługiwanie się zapisem nutowym podczas nauki piosenek.
Realizacja programu:
Zespół spotyka się regularnie raz w tygodniu na zajęciach dla wszystkich członków chóru. Zajęcia indywidualne dla solistów oraz zajęcia wyrównujące odbywają się w miarę potrzeb. Przed występem zespół ćwiczy codziennie.